هزینه بیدانشی مدیران فوتبالی از کجا پرداخت میشود؟
ضعف مدیران باشگاهها مکمل معضلی چون نفوذ روز افزون دلالان ورزشی است که خسارت قرارداد بازیکنان خارجی بیکیفیت را بر فوتبال و باشگاههای آن آوار ساخته است. کارشناسان بر این باورند بیخبری مدیران از حقوق و قوانین بین المللی عامل مهمی در گسترش این مشکل است.
هزینه بیدانشی مدیران فوتبالی از کجا پرداخت میشود؟
تارنمای ورزشی «۹۰»، چندی پیش از ۲۰ مورد پروندهی شکایت بازیکنان و مربیان خارجی از باشگاههای ایرانی به فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) خبر داد که در دست بررسی است. هر چند شکایت از باشگاههای ایرانی بیشتر جنبهی مالی دارد ولی با نگاهی به قرارداد این بازیکنان و مربیان و نحوهی تنظیم آن متوجه میشویم ناآگاهی مدیران باشگاهی یا حتی مسوولان تیم ملی فوتبال از قوانین مربوط و پیامد تعهدهایی که امضا کردهاند، عامل مهمی در ایجاد شکایتهای دردسرساز بوده است.
کسر امتیاز از تیمهای باشگاهی و پرداخت غرامت به بازیکنانی که در برخی از موارد حتی یک دقیقه برای تیمهای باشگاهی به میدان نرفتهاند، نشان دهندهی ضعف ارتباطات بین المللی ورزش ایران و نبود مشاوران قوی در امور حقوقی (داخلی و بین المللی) مربوط باشگاههای ما است.
زمانی که مدیران باشگاهها در فرایند تنظیم قرارداد به گفتههای دلالان آژانسهای مختلف بسنده میکنند و به جزییات حقوقی قرارداد و قوانین بین المللی مربوط به آن اهمیتی نمیدهند، طبیعی است که در پی این بیتوجهیها و سهل انگاریها باید با پیامدهای خسارت بار آن روبه رو شوند. البته این ضعف تنها به قرارداد بازیکنان خارجی ختم نمیشود. در دعواهای مختلف بین المللی در بسیاری مواقع فوتبال ایران به خاطر سهل انگاری بازنده بوده است. تازهترین مصداق این مساله استفادهی تیم ملی عراق از بازیکن دوپینگی در جام ملتهای آسیا بود که به زیان ایران تمام شد. در مرحلهی یک چهارم نهایی جام ملتهای آسیا استرالیا-۲۰۱۵، تیم ملی فوتبال عراق در حالی «علی عبدالزهرا» را در ترکیب خود داشت که این بازیکن به خاطر دوپینگ از لیگ ایران اخراج شده بود ولی اعلام نکردن نتیجهی آزمایش وی به فدراسیون فوتبال عراق در موعد مقرر موجب شد ایران بازندهی شکایت مسایل آن بازی باشد.
گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا برای واکاوی بیشتر ریشههای این مشکل با چند تن از کارشناسان حوزههای مرتبط به گفتوگو پرداخته است.
*** براتی: بسیاری از مشکلات حقوقی ورزشی زاییدهی مدیریت دولتی است
«احمد رضا براتی» از کارشناسان حقوقی حوزهی فوتبال در گفتوگو با پژوهشگر ایرنا با اشاره به حجم گستردهی شکایتهای بازیکنان خارجی از تیمهای ایرانی گفت: اگر بخواهیم در یک نگاه کلی مهمترین دلیل این مشکل را بررسی کنیم باید به کارشناسان و تنظیم کنندگان قراردادهای این بازیکنان رجوع کنیم زیرا در تنظیم قرارداد بازیکنان غیر وطنی لیگ، بیشتر مدیران غیر متخصص قرارداد را امضا کردهاند و این افراد کمتر به بحثهای حقوقی قرارداد بازیکنان توجه دارند.
وی با اشاره به حرفه یی بودن بازیکنان خارجی اظهار کرد: در برابر مدیران ما که کمتر از افراد متخصص استفاده میکنند و خود با قوانین بین المللی آشنا نیستند، بازیکنان خارجی که سابقهی تنظیم قراردادهای حرفه یی را در کارنامه دارند، بیشترین استفاده را از بیتجربگی مدیران میکنند و این خود میتواند برگ برنده یی برای آنها باشد.
براتی گذری به نحوهی بستن قرارداد در تیمهای مختلف دنیا زد و گفت: عرف موجود در بستن قرارداد در تمام باشگاههای حرفه یی دنیا این است که اول باید بازیکنان از لحاظ پزشکی در سطح سلامت کامل باشند و سپس قرارداد امضا شود ولی در ایران بازیکنان خارجی کمتر تست پزشکی میدهند و همین امر موجب مشکلات فراوانی میشود.
این کارشناس حقوقی در ادامه یادآور شد: تا زمانی که باشگاههای ما دولتی هستند نمیتوان انتظار داشت این مشکل برطرف شود زیرا فردی که از جانب برخی از وزارتخانهها به عنوان مدیر عامل باشگاه معرفی میشود احاطه یی به فوتبال ندارد و تنها میخواهد با صرف هزینههای فراوان دولتی و خرید بازیکن خارجی موفقیت تیم را رقم بزند.
براتی تاکید کرد: اگر باشگاههای ما به سمت خصوصی سازی پیش روند، هزینه- فایده یکی از مهمترین ضرورتهای مدیران ما میشود؛ باشگاههایی که در آن مدیران با برنامه سرمایه گذاری میکنند و به دنبال به دست آوردن بهترین نتیجه هستند.
وی در پاسخ به پرسشی در زمینهی راهکارهای حل مشکلهایی یاد شده گفت: اولین راهکار برای حل این مشکل، خصوصی سازی باشگاههای لیگ برتر است. در صورت تحقق این امر مدیریت این باشگاهها ثابت مانده و مدیران هر چند ماه یک بار مجبور نیستند کادر مدیریتی و نیز فنی خود را تغییر دهند. در صورت ثبات مدیریتی در باشگاهها ما میتوانیم شاهد همکاری مستمر کارشناسان حقوقی با باشگاهها باشیم.
*** محمدی: دلالان فوتبالی مهمترین عامل تشدید مشکلهای حقوقی هستند
«عزیزالله محمدی» رییس اتحادیهی باشگاههای فوتبال مهمترین دلیل ایجاد چنین مشکلی را عمل نکردن باشگاهها به دستورکارهای فدراسیون فوتبال میداند. وی در گفتوگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا اظهار کرد: برای جذب بازیکنان خارجی در لیگ برتر قانونی وجود دارد که بازیکن خارجی از قارهی اروپا یا آمریکا باید بازی در لیگ یک یا لیگ حرفه یی کشور خود را در کارنامه داشته باشد. بازیکنان آفریقایی یا آسیایی نیز باید در تیم ملی بازی کرده باشند. اندک زمانی بعد از ابلاغ این قانون، باشگاههای ما از اجرای آن سرباز زدند. در نتیجه، ما شاهد ورود بازیکنانی مانند «دی کارمو» بودیم که اصول اولیهی فوتبال حرفه یی را نمیدانست.
دی کارمو با نام کامل پائولو روبرتو دی کارمو جزو آن دسته از بازیکنان خارجی شاغل در لیگ ایران بود که در ابتدای فصل ۱۳۸۷ برای تیم پرسپولیس تهران چند دقیقه بازی کرد. این بازیکن به خاطر نمایش بسیار ضعیف در بازیهای تیم پرسپولیس به سوژهی رسانهها تبدیل شد و در نهایت پس از دریافت ۳۵ درصد مبلغ قرارداد خود (۷۰ هزار دلار) این تیم را ترک کرد.
محمدی در پاسخ به چرایی رعایت نشدن قانون گفت: سلیقه یی عمل کردن مربیان و نفوذ دلالان در فوتبال مهمترین دلایلی است که موجب میشود ما نتوانیم قوانین را به صورت کامل اجرا کنیم. دلالان فوتبال موسوم به «ایجنت» یکی از مهمترین کسانی هستند که پای بازیکنان خارجی را به لیگ ایران باز کردند. هر چند که این دلالان فوتبال حرفه یی امروز نقشی بیبدیل در نقل و انتقالات دارند ولی تعدادی از آنها که در ایران فعالیت دارند بیشتر آدمهای فرصت طلبی هستند که برای گرفتن سهم خود از تنظیم قرارداد بازیکن، به شدت پیگیر مطالبهی بازیکنان خارجی در فیفا میشوند.
وی در پاسخ به پرسشی در زمینهی دلایل بد تنظیم شدن قرارداد بازیکنان خارجی گفت: از آنجا که تنظیم قرارداد بازیکن داخلی با بازیکنان خارجی متفاوت است، دلالان معمولا قراردادی را به مدیر برای امضا میدهند که متفاوت از قرارداد اصلی است.
*** فرجام سخن
جذب مربی و بازیکن خارجیِ با کیفیت یکی از عوامل پیشرفت این رشتهی ورزشی است. در حالی که در فوتبال حرفه یی امروز بازیکن یا مربی با دانش برای افزایش سطح کیفی لیگ و تیم ملی استخدام میشود ولی در کشورمان این مساله در بسیاری موارد روند وارونه داشته است. بررسی عملکرد بازیکنان و مربیان خارجی شاغل در لیگ ایران در ۱۴ دورهی گذشته نشان دهندهی آن است که این افراد آماری ناامید کننده را از خود بر جای گذاشتهاند.
همسنجی حضور بازیکنان غیر وطنی در لیگ ایران با سایر کشورها نشان میدهد استخدام مربی یا بازیکن خارجی در کشور ما به روش کارشناسی شده انجام نمیگیرد. بازیکنانی که از کشورهای دیگر به عضویت تیمهای باشگاهی درمی آیند نه تنها کارایی لازم را ندارند، بلکه برخی از آنها به معضل بزرگی برای تیمها تبدیل میشوند این بازیکنان بعد از رفتن از ایران بر سر دریافت حق و حقوق خود پای فیفا را به میان کشیده و موجب کسر امتیاز یا پرداخت غرامت از باشگاههای ایرانی میشوند؛ چالشی که درمان آن را باید در استفاده از کارشناسان و آگاهی و پایبندی به قوانین داخلی و بین المللی جستوجو کرد.
نظرات